Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Reuters’a ekonomiye ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Türkiye ekonomisinin pozitif bir döngüye girmiş durumda olduğunu belirten Bakan Şimşek, “Enflasyona geçit yok, harcama disiplini kırmızı çizgimiz” dedi.
‘POZİTİF BİR DÖNGÜYE GİRDİ’
Bakan Şimşek’in açıklamalarında öne çıkan başlıklar şöyle:
Uyguladığımız program sayesinde; dış kırılganlıklarımızı önemli ölçüde azalttık, şoklara karşı dayanıklılığımızı artırdık ve makro-finansal istikrarı güçlendirdik. Üstelik bu program, çoklu ve ardışık şoklar karşısında gerçek bir stres testinden geçerek başarısını kanıtladı. Artık kalıcı ve sürdürülebilir yüksek büyüme için sağlam bir zemine sahibiz, Türkiye ekonomisi pozitif bir döngüye girmiş durumda.
‘İYİLEŞME GÖZLENDİ’
2025’in ilk çeyreğinde ekonomi %2 oranında ılımlı bir büyüme sergiledi. Yıllık bazda özel tüketim yavaşlarken, toplam yatırımlar büyümeye pozitif katkı sundu. Bu dönemde, hizmetler ve inşaat sektörleri güçlü seyrini korurken, sanayi üretimindeki daralma büyük ölçüde çalışma günü eksiğinden kaynaklandı. Çeyreklik bazda ise sıkı finansal koşulların etkisiyle yurt içi talep zayıfladı, dış denge tarafında iyileşme gözlendi.
Yılın ikinci çeyreğinde, sanayi ve hizmet üretimi yatay seyrederken; perakende satış hacmi ve kartla yapılan harcamalar gibi talep göstergeleri eğilimin altında bir performans sergiledi. Bu doğrultuda, çıktı açığının ikinci çeyrek itibarıyla negatif bölgede kalmaya devam etmesini ve yıl sonunda da bu görünümü korumasını bekliyoruz.
‘GEÇİCİ BİR YAVAŞLAMAYA İŞARET EDİYOR’
2025 yılı genelinde büyümenin Orta Vadeli Program (OVP) hedefinin bir miktar altında gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Bu durum, ekonomide sert bir inişten ziyade, geçici bir yavaşlamaya işaret ediyor.
‘FİYAT İSTİKRARI, YÜKSEK BÜYÜMENİN ÖN KOŞULU’
Burada altını özellikle çizmek isterim ki; kısa vadede büyümede yaşanan geçici yavaşlamaya rağmen, orta ve uzun vadede büyüme ile enflasyon arasında bir ödünleşim yoktur. Aksine, fiyat istikrarı, sürdürülebilir yüksek büyümenin ön koşuludur.
Bunu geçmiş dönem performansımız da açıkça ortaya koymaktadır. 1993-2002 döneminde ortalama enflasyon %71.8 iken, büyüme sadece %3.1 düzeyindeydi. 2003-2012 döneminde enflasyon tek haneye düşerek ortalama %9.3 oldu; buna karşılık büyüme %5.7’ye yükseldi. 2013-2024 döneminde ise ortalama enflasyon %25.1’e yükselirken, büyüme oranı %5.1’e geriledi.
ENFLASYON
Yıl sonuna ilişkin enflasyon tahminimizi koruyoruz; dezenflasyon süreci için gerekli koşullar büyük ölçüde devrede. Haziran 2024’te başlayan dezenflasyon süreci, 14 aydır kesintisiz devam ediyor. Temmuz’da yıllık enflasyon 44 ayın en düşük seviyesine gerileyerek %33.5 oldu. Gıda enflasyonu %28’e, temel mal enflasyonu %20.7’ye düştü. Hizmet enflasyonu ise üç yılı aşkın bir sürenin ardından ilk defa %50’nin altına indi. Çekirdek enflasyon göstergeleri, yıllık bazda tüm alt kalemlerde gerileme kaydederken, üretici fiyatlarındaki aylık artış yıl başından bu yana en düşük seviyede gerçekleşti. Tüm bu gelişmeler, dezenflasyon sürecinin hem kapsamlı hem de kalıcı nitelikte ilerlediğini teyit ediyor.
‘ÖNEMLİ BİR AVANTAJ YARATABİLİR’
Hizmet enflasyonundaki katılıkların azalması, enflasyon beklentilerindeki iyileşme ve maliye politikasının artan eşgüdümü dezenflasyon sürecine destek veriyor. Dışsal riskler bakımından ise mevcut tablo, daha temkinli bir iyimserliğe işaret ediyor.
Küresel ticaret kaynaklı riskler son dönemde görece azaldı. ABD tarafından uygulanan tarifeler bağlamında, ana ticaret ortaklarımızın ikili anlaşmaları ve uyguladıkları gümrük rejimleri hem fırsatlar hem de bazı zorluklar doğurabilir. Türkiye, ABD’nin 31 Temmuz 2025 tarihli Kararnamesinde en düşük tarife uygulanan ülkeler arasında yer alıyor. Bu durum başta Asya ve Latin Amerika ülkeleri olmak üzere çok sayıda ülkeye kıyasla ülkemize önemli bir avantaj yaratabilir.
‘YUKARI YÖNLÜ RİSKLER HALEN CANLI’
Jeopolitik gelişmelerin emtia fiyatları üzerinden enflasyon üzerindeki yansımalarını da yakından takip ediyoruz. Bu çerçevede, özellikle petrol fiyatlarındaki oynaklık belirleyici bir unsur olarak öne çıkıyor. Haziran ayında artan petrol fiyatları, yurt içi akaryakıt ve ulaştırma hizmetleri üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturdu. Temmuz’da ise fiyatların kısmen gerilemesiyle bu baskı daha sınırlı kaldı. Ancak kısa vadeli gevşemeye rağmen, petrolün yaklaşık 70 dolar civarında oluşan yeni denge seviyesi, jeopolitik gerilimler öncesine kıyasla daha yüksek bir düzeyde bulunuyor. Bu durum, enflasyon açısından yukarı yönlü risklerin halen canlı olduğunu gösteriyor.
Buna karşın; mevcut göstergeler ve görünüm, yıl sonunda enflasyonun Merkez Bankası’nın tahmin aralığı içinde kalacağına işaret ediyor.
‘DEZENFLASYON SÜRECİ VE HIZI’
Dezenflasyon, öngördüğümüz rota doğrultusunda ilerliyor. Bizim için önemli olan, bu iyileşmenin kalıcı ve istikrarlı olmasıdır. Para politikası, talep, kur ve beklenti kanalları üzerinden dezenflasyona güçlü destek sağlarken, maliye politikasının artan eş güdümü de bu çabayı tamamlıyor. Gelirler politikasının enflasyon hedefleriyle uyumlu yürütülmesi ve gıda, konut ve enerji alanlarında arz yönlü politikaların da katkısıyla 2026 yılında enflasyonun %20’nin altına ineceğini öngörüyoruz.
Beklentilerdeki iyileşme ve enflasyondaki katılıkların azalması da kararlı duruşumuzun sonuçlarını yansıtıyor. Örneğin, piyasa katılımcılarının 12 ay sonrası enflasyon beklentisi, Ekim 2023’te %45 iken, Temmuz 2025’te %23’e geriledi. 2026 yıl sonuna ilişkin piyasa beklentisi ise %20 düzeyindedir. Elbette bu rakam bir ortalamayı yansıtıyor, %20’nin altını bekleyen katılımcıların sayısının da arttığını görüyoruz.
‘BU HEDEFİ GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ’
Petrol fiyatları, dış ticaret tarifeleri ve işlenmemiş gıda gibi unsurlar yukarı yönlü sınırlı risk oluştursa da, olası şoklara karşı gerekli adımları atarak dezenflasyonun kesintiye uğramasını önleyeceğiz. 2027 yılında tek haneli enflasyona ulaşmayı hedefliyoruz. Para, maliye, gelirler ve arz yönlü politikaların eşgüdümü ile bu hedefi gerçekleştireceğiz.
‘PİYASALARDAKİ GÜNCEL GELİŞMELER’
Uyguladığımız program, zorluklar karşısında rüştünü ispat etti. Son beş ayda yurt içinde ve yurt dışında yaşanan dalgalanmalara rağmen Türkiye ekonomisi güçlü bir sınav verdi. Bahar aylarında finansal piyasalarda yaşanan hareketlilik karşısında, tüm ilgili kurumlarımızla eşgüdüm içinde hızlı ve etkili adımlar attık; süreci başarıyla yönettik.
Bu süreçte temel önceliğimiz, programı korumaktı. Piyasa dostu ve kural bazlı politika ve uygulamalarla güveni pekiştirdik. Böylece finansal piyasalarda istikrar hızla sağlandı, dengeler kısa sürede yeniden kuruldu.
‘NET REZERVLERDE 107.2 MİLYAR DOLARLIK ARTIŞ’
Brüt uluslararası rezervlerimiz, Mayıs başından bu yana 33 milyar doların üzerinde artarak 171.8 milyar dolara yükseldi. Göreve geldiğimiz tarihten bu yana ise brüt rezervlerde toplamda 73.4 milyar dolar, swap hariç net rezervlerde ise 107.2 milyar dolarlık bir artış kaydedildi.
Kur korumalı mevduata (KKM) sağlanan avantajları kademeli olarak sonlandırdık. KKM’den çıkış stratejisi ve sıkı para politikası sayesinde KKM bakiyesi istikrarlı şekilde geriledi. Ağustos 2023’te 3.4 trilyon TL olan KKM stoku, 489.2 milyar TL’ye geriledi. KKM’nin toplam mevduat içindeki payı da %26.2’den %2.1’e kadar düştü.
Finansal göstergelerde de kayda değer iyileşmeler sağladık. Mart ayında %24.4’e yükselen bir aylık opsiyonların ima ettiği kur oynaklığı, Temmuz sonunda %8.9’a geriledi ve gelişmekte olan ülke ortalamasına yeniden ulaştı.
Nisan ayında 380 baz puana kadar yükselen CDS primimiz, 280 baz puan seviyelerine geriledi. Aynı şekilde, Nisan ayında yaklaşık %49’a yükselen 2 yıllık gösterge tahvil faizi %40 seviyesine düştü. 25 Temmuz’da Moody’s tarafından kredi notumuzun artırılması ise, hem içeride hem dışarıda yaşanan belirsizliklere rağmen programı başarıyla yürüttüğümüzün ve ekonomimizin dayanıklılığının uluslararası ölçekte teyit edildiğinin bir göstergesi oldu.
Kaynak: Haber Merkezi
