Ağuiçen Ocağı
Asıl adı Seyyit Temiz olan Ağuiçen, Seyyit Lokman Perende’nin torunudur. Doğum ve ölüm tarihi tam olarak bilinmeyen Ağuiçen (Seyit Temiz); Sarı Saltık, Hacı Bektaş Veli, Muzafereddin Muhammet, Ahmet Faki, Doğan Ata, Üryan Hızır.. gibi Ulu Pirlerle Hoca Ahmet Yesevi’nin okulunda okurken, bölge 1219 yılında Moğol işgaline uğradı. Lokman Perende de ailesi ile birlikte batıya göç edip, Erdebil’e yerleşti. 1222 tarihinde Erdebil’de vefat ettikten sonra, onun çocukları Seyyit Muhammet ve Seyyit Mahmut, Anadolu’ya göç ettiler.
Söylenceye göre, Seyit Lokman Perende’ nin torunları Seyyit Temiz ve kardeşi Seyyit Can Harput (Elazığ) a gelirler. Harput beyleri onları sınamak için kendilerine bir fi ncan ağu (zehir) sunarlar. Seyyit Temiz, ağuyu içip, bir damlasını harcamadan parmağından gerisin geri fincana akıtır. Küçük kardeşi Seyyit Can da, ağuyu içip topuğundan gerisin geri fincana akıtır. Ondan sonra bu kardeşler ve soylarına “Ağu İçenler” yada “Ağuçanlar” denilmiş.
Ağuiçen kardeşler, Elazığ’ın Sün köyüne yerleşirler. Daha sonra 1239-1240 yıllarında Baba İshak İsyanı’na katıldılar. Ağu İçenliler, büyük dedeleri Seyyit Ebul Vefa’dan başlayarak Kürtleşmişlerdir.
Baba Mansur Ocağı
Dersim’in Mazgirt ilçesi Muhundu beldesinde oturan Baba Mansur evlatlarından Haydar Doğan Dede ailenin şeceresini şöyle anlatıyor:
“Baba Mansur, İmam Muhammet Bakır’ ın soyundan gelmektedir. Hacı Bektaş Veli’den 200 yıl önce düşmanlarından kaçıp,Anadolu’ya gelerek bugünkü Muhundu’nunkuzeyinde bulunan bir mağarada bir süre saklanmış, daha sonra gizlendiği yerden çıkıp, bugün Ocak merkezinin bulunduğu yere gelerek, orada bir ev yapmaya başlamış. Evi yaptığı sırada Musahibi Kureyş Baba onu ziyarete gelmiş. O da musahibini karşılamaya
çıkınca, yapmakta olduğu duvar da onunla birlikte yürümüş. O duvarı hala Cem evinin iç kısmında muhafaza ediyoruz.”
Derviş Cemal Ocağı
Seyyit Cemal, Hacı Bektaşi Veli Dergahı’nda yetişmiş dervişlerden biridir. Torunları 1500’lü yıllarda Dersim’de önce Sağman yöresine yerleştiler. Bir bölümü Hozat’ın Zankirek (Karaçavuş) köyüne yerleştiler. Bir bölümü de yine
Hozat’ın Akpınar köyüne yerleştiler. Bir bölümü de 1600’lerin başlarında Hozat’ın Dervşcemal köyünü kurdular. Derviş Cemal evlatları, Şeyh Hasanlı aşiretlerinden Karabalılar, Ferhatlar ve Koç Uşağı aşiretlerine dedelik yaptılar. Derviş Cemal evlatlarının bir bölümü halen Eskişehir Doğançayır beldesinde oturmaktalar ve Eskişehir-Kütahya tarafındaki taliplerine Dedelik yapmaktalar. Derviş Cemalliler, Sarı Saltık’ı ve Sarı Saltıklıları Mürşit bilirler.
Kureyşan (Mahmut Hayrani) Ocağı
Seyyit Mahmut Hayrani, Dersim bölgesinde yaşamış, daha sonra Akşehir’e göç edip, oraya yerleşmiştir. Mahmut Hayrani, Baba İshak İsyanı sonrası Dersim’de saklanan Hacı Bektaşi Veli ve diğer pirlerle tanıştı ve Hacı Bektaşi Veli’ye hayran kaldı. Seyyit Mahmut, Hacı Bektaş Veli’ye hayran kaldığı için kendisine “Hayrani” takma adı verilmiştir.
Sarı Saltık Ocağı
Sarı Saltuk, Seyyit Muhammet Buhari’nin 6.kuşak torunudur. Sarı Saltuk, kimi kaynaklara göre 1264kimi kaynaklara göre 1280 yılında Hozat ilçesinin kuzeyinde kendi adıyla anılan Sarısaltık dağında yaylada iken vefat
etti. Türbesi bu dağın eteğindedir. Hala yöre halkı tarafından ziyaret edilip, üzerinde kurbanlar kesilmektedir. Dersim’de kalan Saltuklar; beylik ve toprak istemeyip, Sağman’dan ayrılarak dedesi Sarı Saltuk’un köyü Ağveren’e yerleşen Keyhüsrev oğlu Seyit Kasım’dan çoğaldılar. Seyit Kasım, takriben 1580 yılında Hozat’ın kuzeyindeki Ağveren köyüne yerleşti. Büyük dedesi Sarı Saltuk gibi Dersim’de “Dedelik” yaptı. Çok sevilip sayıldı.
Şeyh Çoban Ocağı
Bu ocağın merkezi Dersim-Mazgirt ilçesi İsmaili köyüdür. Şeyh Çoban, İmam Musa Kâzım soyundan gelmektedir.
Çoban Dede, Moğol işgali sonrası Anadolu’ya gelip, önce Hozat’ın Koru köyüne yerleşmiş. Koru köyü Sarı Saltık’ın atlarını yetiştirdiği hara imiş. Sarı Saltık’ın köyü olan Ağveren’in karşısında yer almaktadır. Yoksul olan Çoban Dedeyi Sarı Saltık bir süre yanında idare etmiş. Sarı Saltık, aynı zamanda Çoban Dede’nin Mürşididir. Çoban Dede daha sonra Sarı Saltık’tan destur alarak Mazgirt’in İsmaili köyüne yerleşmiş. Burada çoğalan soyu Tunceli ve Erzincan köylerine dağılmışlar.
Celâl Ali Abbas Ocağı
Ali Abbaslar, Hz.Ali’nin oğlu Ali Abbas soyundan gelirler. Hz.Muhammed ve Hz.Ali’nin ortak soyundan olamadıkları için “Seyit” diye anılmazlar. Ancak Hz.Ali’nin evlatları oldukları için, Aleviler nezdinde kutsal bir soy olarak anılıp, saygı görmüşlerdir. Bu ocak mensuplarının bir kolu Pülümür Brastik ve Mığı, Pertek Coravan ve Ovacık Kedek köyüne göç etmiş. Pülümür’ün Mığı köyü daha sonra Elazığ’a bağlanmış. Kedek ve Coravan’daki Ali Abbaslar, daha sonra Elazığ’a göç etmişler. Mığı’ya yerleşen Seyyit Abdullah ve kardeşi Seyyit İbrahim, hicri 1263, miladi 1846 tarihinde Seyyit Abdullah Dergahı’ndan bir soy şeceresi alıp, bu şecereyi Şahin Baba Dergahı ve Necef’deki İmam Ali Dergahı’na onaylatmışlar. Bu belgeye göre Coravanlı Aşireti, Milli Aşireti, Jirki Aşireti, Gotanlı Aşireti bu ocağın talipleridirler.
