Türkiye genelinde etkisini artıran iklim krizi, tarım üretimini olumsuz etkilemeye devam ediyor. Don, ayaz, kuraklık ve zararlılar nedeniyle özellikle çok yıllık bitkilerde ciddi kayıplar yaşanırken, fındık üreticileri bu yıl rekolte düşüşü ve düşük fiyat nedeniyle zor günler yaşıyor.
REKOLTE AZALDI
Hasat dönemi yaklaşırken, fındık üretiminde büyük kayıp yaşandığı belirtiliyor. Çiftçi-Sen’in açıklamasına göre, Nisan ayında yaşanan don olayları nedeniyle birçok bölgede fındık doğuşu düşük seviyelerde kaldı. Buna kahverengi kokarca zararlısının neden olduğu ürün kaybı da eklenince, rekoltenin geçen yıllara göre yüzde 40 ila 50 arasında azaldığı ifade edildi.
FİYATLAR MALİYETİN ALTINDA
Üreticilerin tepkisi yalnızca rekolte düşüklüğüne değil, aynı zamanda açıklanan alım fiyatlarına. Çiftçi-Sen, bir kilogram fındığın ortalama üretim maliyetinin 180 TL olduğunu belirterek, üreticinin geçimini sağlayabilmesi için alım fiyatının en az 280 TL olması gerektiğini savundu. Ancak Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan fındık alım fiyatı 130-132 TL seviyesinde kaldı. Mayıs 2025’te piyasada fındık 220 TL’ye kadar alıcı bulmasına rağmen, üretici yine zarar etti.
TARSİM ELEŞTİRİSİ
Çiftçiler, sigorta sistemi TARSİM’in de yetersiz kaldığını dile getiriyor. Açıklamada, yüksek primler nedeniyle birçok üreticinin TARSİM’e başvuramadığı, başvuranların da çoğunlukla zararlarını karşılayamadığı belirtildi. Tarım Bakanlığı verilerine göre 2006’dan bu yana devlet, TARSİM’e 34,5 milyar TL prim desteği sağladı, ancak şirketlerin üreticilere ödediği toplam tazminat 33 milyar TL’de kaldı.
HÜKÜMETE ÇAĞRI
Çiftçi-Sen, yaşanan krizin çözümü için hükümete bir dizi öneri sundu. BM tarafından kabul edilen Köylü Hakları Deklarasyonu’nun uygulanması, demokratik kooperatifçilik yasası çıkarılması, tarım desteklerinin doğrudan üreticiye verilmesi, lisanslı depoculuğun kamu yararına yeniden yapılandırılması, iklim krizinden etkilenen üreticilere nakit destek sağlanması ve mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşullarının iyileştirilmesi talepler arasında yer aldı.
