Dersimlilerin dualarının ulusu Düzgün Baba: Çıplak ayakla çıkılıyor

admin tarafından yayınlandı

4 Aralık 2022, 20:28 yayınlandı 23 Ocak 2023, 13:00 güncellendi

Dicle Çolak

Dersim Kızılbaşlarının kutsal saydığı ziyaretlerin en önemlilerinden biri de, Munzur Vadisi’nin hemen dışında, Nazımiye kasabası yakınlarındaki bir dağ yamacında bulunan mağaradır. Düzgün Baba olarak bilinen kutsal yerin hikayesi yine mucizeler yaratan bir çoban etrafında döner. Adı Haydar olan bu çoban, kışın ortasında asasıyla bir ağaca vursa, çıplak dallarında taze yeşil yapraklar çıkacağı, asasıyla donmuş toprağa dokunsa, kardan taze yeşil çimenler çıkardığına inanılır.

Düzgün Baba’nın kutsal efsanesi Dersim’de şöyle anlatılır:

Bir gün Haydar’ın babası Mahmud, sürüsünü bu kadar sağlıklı tutmak için neler yaptığını öğrenmek için oğlunu gözetlemeye karar verir. Mahmud, Haydar’ı gizlice takip ederken mucizeye tanık olur ve gitmek için arkasını döner. Tam o sırada Haydar’ın keçilerinden biri hapşırır ve Haydar, “Neden hapşırdın? Mahmud babamı bir yerde mi gördün?” diye sorar ve o sırada babasını görür.

Babasının adını söylediği için utanan Haydar kaçar ve üç büyük adımla dağın tepesine ulaşır. Bugün Düzgün Baba’ya tırmanırken görülen ve insan ayağına benzeyen izlerin onun ayak izlediğine inanılır. Düzgün Baba; Nazimiye yakınlarındaki mağaraya vardığında durur ve hayatının geri kalanını burada geçirir.

MEZARI KAZILINCA, TOPRAKTAN KAN FIŞKIRDI

Düzgün öldüğünde mağarasının üstündeki sırta gömülür. Mezarı, önemli bir ziyaret yeri haline gelen bir taş yığınıyla işaretlenir. Osmanlı döneminde bir ara Düzgün efsanesini ortadan kaldırarak Alevi inancına darbe vurmak isteyen bölge ordu komutanının mezarı kazmak için bir grup asker gönderdiği de anlatılır. Ancak askerler kürekleri ve kazmalarıyla yere vurur vurmaz, yerden bir kan nehri fışkırır ve askerler korkup kaçarlar. Bu anlatı, Düzgün’ün dağ başında gömülü olduğunun reddedilemez bir kanıtı olarak kabul edilir ve ölümünden çok sonra gerçekleşen bu mucize sayesinde mezarı daha da kutsallaşır.

Bugün Aeviler Düzgün Baba’ya ulaşmak için dik ve engebeli bir patikayı aşıyorlar, mağarada mum yakıyorlar. Özellikle bebek sahibi olmayan çocuksuz kadınlar, Düzgün Baba’ya gittiklerinde hamile kalacaklarına büyük bir samimiyetle inanıyorlar. Düzgün Baba’da bir de su kaynağı vardır ve dağın arka tarafındaki bu sudan içmek için herkes yanında kaşıklarını taşır.

DÜZGÜN BABA’YA NASIL GİDİLİR?

Ziyaret; Dersim il merkezinden 1 saat uzaklıkta ve Nazımiye ilçesinden geçilerek gidilen bir rotada. Yaklaşık 2 kilometre yükseklikte olan ziyarete, yürüyüş bir buçuk saat kadar sürüyor. Ziyarete çıplak ayakla çıkmanın daha mübarek olduğuna ve dağda uyuyup rüya görünce, rüyanın gerçek olacağına inanılıyor.

Düzgün Baba dağına çıkmadan önce, eteğindeki cemevi ziyaret ediliyor ve buradan kurban kesilerek, yoksullara pay ediliyorlar. Ayrıca “çıralık” da veriliyor, “çıralık” verenin niyetine göre para ya da kuruyemiş şeklinde takdim edilebiliyor.