Dijitalleşmenin hızla ilerlediği günümüzde, ülkelerin yalnızca fiziki sınırlarını değil, dijital varlıklarını da korumaları gerekiyor. Türkiye gazetesinden Ömer Temür’ün haberine göre, siber saldırılar, dijital casusluk ve veri egemenliği gibi konular ulusal güvenliğin en kırılgan noktalarına dönüşürken, MagicPay CEO’su Latif Vardar, finans sektöründe derin bir dijital bağımlılık sorunu yaşandığını ifade etti. Vardar, “Finans sektöründe kullanılan teknolojiler en az 30 yıl geriden geliyor. Hâlâ eski altyapılarla çalışıyor. Ama asıl tehlike teknolojik geri kalmışlık değil, dışa bağımlılık. Finansal verilerimiz yurt dışına gidiyor. Bir savaş durumunda el konulabilir” sözleriyle sorunun boyutuna dikkat çekti.
‘TÜRKİYE’NİN VERİ TABANI TEKNOLOJİSİ YOK’
Vardar’a göre, en büyük sorunlardan biri, Türkiye’nin stratejik veri altyapılarında dışa bağımlı olması. “Veri, önce bir veri tabanına (database) gider. Bu veri tabanları, bilgiyi sakladığınız yerdir. Türkiye’nin kendi veri tabanı teknolojisi yok. Oracle ve Microsoft gibi ABD merkezli şirketlerin teknolojilerine bağımlıyız” diyen Vardar, bunun yalnızca bir teknoloji meselesi değil, doğrudan ulusal güvenliği etkileyen jeopolitik bir tehdit olduğunu vurguluyor. Zira bu şirketlerin sözleşmelerinde, olağanüstü durumlarda hizmetin kesilebileceği ve yabancı devlet talepleri doğrultusunda veri paylaşılabileceği açıkça belirtiliyor.
VERİ GÜVENLİĞİ RİSK ALTINDA
Türkiye’nin yazılım alanında dışa bağımlılığının dijital çağda tam bağımsızlığa engel teşkil ettiğini ifade eden Vardar, işletim sistemi kullanımına da dikkat çekiyor: “Türkiye’de bugün devlet kurumlarından özel sektöre kadar her yerde Windows işletim sistemi kullanılıyor. Bu, yazılım lisansları için her yıl yurt dışına milyonlarca dolar aktarılması anlamına geliyor. Ama daha da önemlisi, bu sistemlerin kapalı kaynak olması sebebiyle ‘arka kapılar’ ve veri güvenliği büyük bir soru işareti.”
Pardus gibi sistemlerin ise sadece mevcut çekirdeklerin yerelleştirilmiş versiyonları olduğunu belirten Vardar, Türkiye’nin kendi çekirdeğini yazmadığı sürece “yerli işletim sistemi” tanımının teknik olarak doğru olmadığını savunuyor.
‘TÜRKİYE BU YARIŞTA GECİKMEMELİ’
Çin, Rusya ve İran gibi ülkelerin kendi sistemlerini geliştirdiğini hatırlatan Vardar, Türkiye’nin bu yarışta gecikmemesi gerektiğini söyledi. Aynı zamanda, yüksek maliyetlere rağmen dijital altyapıların geliştirilmesi için özel sektöre “yerli babayiğitler” çağrısı yaparak şunları ekledi:
“Bu sistemleri geliştirmek çok maliyetli ama olmazsa olmaz. 2-3 kritik sistem geliştirsek bile Türkiye büyük bir dijital ivme kazanır. Aksi hâlde sadece verimizi değil, geleceğimizi de teslim etmiş oluruz.”
Son olarak Vardar, dijital altyapı bağımlılığını Türkiye’nin en büyük ve görünmeyen tehdidi olarak tanımladı. Vardar, “Sınırlarımızı koruyoruz ama verilerimizi koruyamıyoruz. Yazılımda bağımsız olmayan bir ülkenin, dijital çağda tam bağımsız olması mümkün değil. Eğer dijital çağda egemenlik istiyorsak, sınırlarımız kadar sunucularımızı da korumak zorundayız.” dedi.
SÖZLEŞMELERDE GİZLİ MADDELER
Öte yandan, Oracle ve Microsoft gibi yazılım devlerinin sözleşmelerinde şu maddeler yer alıyor:
– İhracat Kontrol Yasaları (Export Control): ABD yasalarına tabiyiz. Hizmetlerin kullanımı, ABD’nin dış politika ve yaptırım kurallarına göre belirlenir.
– Mücbir Sebepler (Force Majeure): Savaş, isyan, terör saldırısı gibi olağanüstü durumlarda hizmet kesilebilir, hiçbir sorumluluk kabul edilmez.
– Devlet Talebiyle Veri Paylaşımı (Government Access): ABD hükümetinin talep etmesi durumunda, bu şirketler verileri sağlamakla yükümlüdür.
Kaynak: Türkiye Gazetesi
